Kıvırcık Kız Metodu 101
Kıvırcık Kız Metodu ile ilk tanıştığınızda yepyeni bir dünyanın kapıları açılmış gibi oluyor, bu yüzden de işlenmesi gereken bir dolu bilgi ve yenilik giriyor hayatınıza. Ben de bu yazımda, tüm bu bilgileri bir araya getirip, sadeleştirmeye çalıştım.
Kıvırcık Kız Metodu'nu "The Curly Girl Handbook" kitabında anlatıldığı halinden günümüze, bunu uygulayan kitlelerce farklılaştırıldığı/güncellendiği şekliyle anlatacağım. Saç porozitesi ve saçta protein-nem dengesi gibi konulara başka bir yazıda detaylı değineceğim.
Öncelikle "Kıvırcık Kız Metodu Nedir?" yazısından öğrendiklerimizi özetleyelim. Bu saç bakım metoduna göre, bazın şeylerin yapılması tavsiye edilirken, bazı şeylerden de kaçınılması gerektiği vurgunlanıyor. İşte sırasıyla yapılmaması gerekenler ve yapılması tavsiye edilenler:
Kıvırcık Saç Bakım Rutini Nasıl Olmalı?
SON YIKAMA - Final Wash:
Daha önce metoda uymayan ürünlerle saçımızda oluşturduğumuz birikimi (silikonlar, mineral yağlar,waxlar), sülfat içeren ancak silikonlar, mineral yağlar, waxlar içermeyen bir şampuan ile son kez arındırıp bir daha sülfatlı şampuan (istisnai durumlar hariç) kullanmamak. Bu aslında Curly Girl The Hanbook kitabında değinilen bir aşama değil, tamamen zamanla metodu uygulayan kıvırcık kız toplulukları ile metodun başlangıcına eklenmiş ve bazılarınca benimsenmiş bir aşama. Diğer bir kesim ise bu aşamayı oldukça gereksiz buluyor ve şöyle savunmasını yapıyor; yıllar boyu kötü içerikli ürünlerin uygulandığı, düzleştiriciler ve diğer şekillendirici aletlerle bu silikonların ısıyla üzerine iyice eritildiği, yapıştırıldığı saç tellerini hiç bir ürün arındıramaz ancak bu ürünler bırakılarak zamanla saç düzelebilir. Bir de üstüne üstlük elinizde sülfat içeren ancak silikonlar, mineral yağlar, waxlar içermeyen bir şampuan yoksa sırf bunun için sadece bir kez kullanacağınız bir ürüne para ödemiş olursunuz. Peki son yıkamayı destekleyen kesim bu noktaya nasıl bakıyor? Onlar da diyor ki; bu şampuanı bir kenara koyun yanlışlıkla metoda uymayan (silikonlar, mineral yağlar,waxlar içeren) bir ürün kullandığınızda yine bu şampuanla arındırmanız gerekecek. Bana gelince, benim elimde tam da böyle bir şampuan mevcut olduğu için ben bu yıkamayı yaparak başladım. Yani değerlendirip seçmek size kalmış.
SAÇ YIKAMA RUTİNİ
Temizleyici Saç Kremi veya Nazik Temizleyici Şampuan ile Günlük yıkama - Co-Wash / Low-Poo:
Curly Girl Method'un kitabinda anlatıldığı orjinal haline göre, saç yıkama normal bir saç kremi kullanmaktan ibaret. Ancak zamanla, saçı kolay ağırlaşan ve/veya ince telli saçlar için bunun pratikte iyi işlemediği tecrübesiyle, nazik temizleyiciler içeren şampuanlar yani lowpoo da güncellenmiş kıvırcık kız metodunda yerini bulmuş. Tabi saç bakım kozmetikleri endüstrisi de buna ayak uydurarak hem cowash hem de lowpoo ürünler piyasaya sürmektedir.
Alternatif 1: Kuru saç derisi ve/veya kuru ve yıpranmış saçlara sahipseniz, bir adet saç derinizi ve saçınızı yıkamak için kullanacağınız metoda uygun temizleyici saç kremi (CoWash) edinin.
Hurafe 1: Saç kremi ile saçlar arınır mı? Evet arınır! Saçınızın temizlendiğinden emin olmanız için deterjanlarla (sülfat içeren ürünlerle) köpürmesine gerek olmadığını göreceksiniz. Metodu takip ederken saçta birikim yapmayan içerikler kullanıldığı için günlük temizleme için de bir cowash ürünü yeterlidir.
Hurafe 2: Saç kremini diplere sürersem saçlarım dökülmez mi? Hayır, metoda uygun temizleyici saç kremleri saç dökmez. Piyasadaki metoda uygun bazı saç kremleri cowash olarak adlandırılmasa da bu işe uygun olabilir, ancak bunun tespitinin iyi yapılması gerekir. Bunun için verebileceğim tüyo, saç kreminizin hafif/günlük bir krem olması. Tabi ki bunun ardından hemen akla gelen "hafif saç kremi nedir nasıl anlaşılır?" sorusu oluyor. Bunu metoda yeni baslayan bir kişiye en basit anlatabileceğim şekli şöyledir; saç kreminin ambalajında yazanlara bakın, eğer bu krem bir saç bakım kremi, yoğun bakım kremi, yıpranmış saçlar için güçlendirici/onarıcı krem olarak reklam edilmişse, büyük ihtimal ile bu krem yoğun yapılı ve daha çok sadece saç uçlarına bakım yapmak için kullanılmaya uygundur (deep conditioner). Aynı zamanda kuru saçlar için diyen bir krem de muhtemelen yine yoğun içeriklerle saçı nemlendirmeye yöneliktir, bu sebeple şahsen onlardan da çekinerek daha çok normal saclar için olan kremlere yönelirim. Yine de bu tercih içeriklerle ilgili kapsamlı bir bilgi donanımı ve/veya deneyimden iyi bir çıkarım yapabilme yeteneği gerektirir. Bu sebeple en garanti seçim, cowash olarak üretilmiş bir temizleyici saç kremi tercih etmek olacaktır.
Alternatif 2 :Yağlı saç derisi ve/veya çabuk ağırlaşan ince telli saçlara sahipseniz, bir adet saç derinizi ve saçınızı yıkamak için kullanacağınız metoda uygun nazik temizleyici şampuan edinin. Rutin saç yıkamalarınızda bu nazik şampuanı kullanın, ardından saç uçlarını nemlendirmek ve kolay taranmasını sağlamak için saç kremi uygulayarak devam edebilirsiniz.
Kepek/egzama problemi olan saçlar veya hızlı yağlanan saçlar için çay ağacı içerikli (tea tree) saç kremlerini saç diplerinizi yıkamak için tercih edebilirsiniz. Çay ağacı yağı antibakteriyel ve antifungal özellikleriyle bu tip sorunlar için etkili olabilmektedir. Fakat çok ciddi saç sorunlarınız var ise elbette bir doktora görünmenizi tavsiye ederim.
SAÇ BAKIMI
Saç Kremi & Yoğun Bakım Kremi / Saç Maskesi - Conditioners & Deep Conditioner / Hair Masks:
Özellikle temizleme için şampuan tercih edenler, her ne kadar bu şampuanlar nazik de olsa bellir bir derece kurutuculuğu olacağını unutmayarak, saçlarınıza saç kremi uygulayınız. Saç kremi uygulanmış saçlarınızı geniş uçlu bir tarak veya kıvırcık saçlara yönelik üretilmiş fırça ile tarayın.
Kıvırcık saçlar yapısı gereği kurudur bu sebeple arada daha yoğun nemlendirici bakımlara ihtiyaç duyabilirler. Eğer saçlar bir de kimyasal işlem görmüş ise protein ihtiyacı da mevcuttur. Bu sebeplerle belirli aralıklarla saçın ihtiyacına göre saç bakımı yapmak gerekir. Özellikle saçlarını boyatanlara, her boyadan sonra tercihen hem protein içeren hem de nemlendirme özelliği olan saç maskeleri veya bakımları yapılması tavsiye edilir. Yine bir önceki aşamada bahsedilen şampuanla arındırma işleminden sonra da her zaman maske veya yoğun bakım kremi uygulamaları yapılması gerekir. Amaç her zaman saçımızın sağlığından aldığımızı geç olmadan yerine koymak olmalıdır. Saç kremi ile yoğun bakım kremlerinin veya saç maskelerinin farkı uygulanma süreleri ve etkileridir. Saç maskesive yoğun bakım kremleri, normal saç kremlerinden daha uzun süre saçta tutulur ve etkisi daha fazladır. Saç kremleri genelde duşta temiz ve ıslak saça sürülüp bir kaç dakika tutulup, durulanır.
Yıkama işleminiz bitince saçınızın fazla suyunu bir mikro-fiber havlu veya koton tişört yardımı ile alın veya direkt sırılsıklam saça, saç şekillendiricilerini uygulayın (saçınız ne kadar ıslak ise o kadar fazla nem kazandırdığı söylenmektedir).Bu aşamadan sonra saç şekillendirme ürünlerinize geçebilirsiniz.
SAÇ ŞEKİLLENDİRME
Her ne kadar bu gruba saç şekillendirme dediysek de, ilk bahsedeceğim kategori olan durulanmayan kremler daha çok saçı şekillendirmeye hazırlamak (primer) için kullanılmaktadır. Diğer kategoriler ise bukle belirginleştirici kremler, saç jöleleri ve köpükleri. Bunları kullanıp kullanmamak, bir tanesini veya bir kaç tanesini birlikte kullanmak tamamen kişisel seçime/keyfe/deneyimlere bağlıdır.
Durulanmayan Saç Kremi - Leave In Conditioner:
Saçı saç şekillendirme aşamasına hazırlamak için saç boylarına sürülür ve durulanmaz. Bu kremlerin asıl amacı saça daha çok nem sağlayarak kuru görüntüsünü azaltmaktır. Durulanmaz kremler grubunda en hafif kıvamlı ve içerikli kremler olduklarından miktar olarak fazla sürülebilir ancak yine de saçınızın ihtiyacını ve kapasitesini belirlemek için az uygulayarak başlayıp memnuniyete göre miktarını arttırın. İnce telli saçlar için ağırlaştırıcı etkileri olabilir, o yüzden miktarı limitli kullanmakta fayda vardır. Bazı çeşitlerinde protein içerebilir, protein ihtiyacı olmayan saçlara yine limitli ve tercihen proteinsiz çeşitleri kullanılabilir. Kullanıldıktan sonra saçı yumuşak ve nemlenmiş hissettirir, taramayı kolaylaştırır, dolayısıyla özellikle kolay karışan saçlarda tarama işlemi bu aşamaya da taşınabilir. Durulanmayan kremler kafa derinize değdirmemek kaydıyla saçınızın tepesinden uçlara kadar uygulayabilirsiniz.
Bukle Belirginleştirici Krem - Curl Cream/Enhancer/Activator:
Bukle belirginleştirici kremin amacı buklelerinizi tanımlamak, belirginleştirmek ve kalıcık sağlamaktır. Durulanmaz kremler gibi krem yapısında olup, onlara göre daha kıvamlı ve daha yoğun içeriklidir. Yoğun içerikleri sebebiyle her saç tipi için gerekli veya faydalı olmayabilirler. Özellikle kolay ağırlaşan, ince telli saçlar, limitli kullanmalı ya da kullanmamalıdır. Çoğunlukla içeriğinde ağır yağlar ve protein çeşitleri bulundururlar. Yıpranmış (yüksek porozite) saçlar için iyi performans sergileyebilirler. Her halükarda uygularken az kullanarak başlayıp yine memnuniyete göre arttırılmasında fayda vardır. Kafa derinize değdirmeden diplerden uçlara olacak şekilde sürüp, ardından saç uçlarından diplere doğru avuçlama hareketleriyle (scrunching) (başka urun uygulama metodları- Raking/Roping/Praying Hands) uygulayarak buklelerinizi belirginleştirebilirsiniz. Metoda başlarken hemen edinilmesi gereken ve olmazsa olmaz bir ürün değildir, daha sonra ihtiyaca göre eklenebilir.
Saç Jölesi/Saç Köpüğü - Hair Gel/Hair Mousse:
Hurafe 3: Saç jölesi/köpüğü saçları döker mi? Eskiden gelen saç jölesi saç döker gibi söylemlerin de arkasında yatan kötü içeriklerdir. Geleneksel şekillendiricilerde sıklıkla kullanılan kurutucu alkoller ve kimyasallar bu içeriklerin başında gelir ve zamanla saç dökülmesine yol açabilir. Metoda uygun ürünler bu içerikleri içermez! Genel olarak, saça uygun olamyan herhangi çeşit ürünün (saç kremi/şampuan/maske/şekillendirici) uygulanması ile saça zarar verilebilir. Saçımızın verdiği sinyallere dikkat ederek bu ürünleri tespit edebilir ve değiştirebiliriz.
Saç jölesi ve köpüklerinin amacı, bukleleri tanımlamak, saça tutuculuk ve kalıcılık vermektir. Saç jölelerinin ve köpüklerinin genellikle tutuculuğu bukle kremlerinden daha fazla olabilmektedir (jöle ve köpüklerde genelde ürün üzerinde HOLD olarak tutuculuk seviyesi belirtilir). Kıvırcık saçlara özel geliştirilmiş saç jöleleri genelde alıştığımız jöle kavramına göre daha akışkan kıvamdadır, böylece tüm saça daha kolay uygulanabilir. Saçınızı bukle kremi mi, jöle mi yoksa köpükle mi şekillendireceğiniz tamamen tercih ve zevk meselesidir. Bu ürünleri uygularken kafa derinize değdirmeden diplerden uçlara olacak şekilde sürüp, ardından saç uçlarından diplere doğru avuçlama hareketleriyle (scrunching) uygulayarak buklelerinizi belirginleştirebilirsiniz. Saç şekillendirmenin son aşamasıdır, bu aşamadan sonra saç kurutma kısmına geçilir.
SAÇ KURUTMA
Saç Kurutma - Air Drying/Diffusing:
Bütün ürünleri uyguladınız, şimdi sıra geldi saçınızı kurutmaya. Bu noktada, ister saçınızı kendi halinde kurumaya bırakın, ya da ister saç kurutma makinenizin vigo/difüzör ucunu takarak kurutun. Hatta ikisini birlikte de uygulanabilir; bir miktar makine ile kurutup, kalanı kendi halinde kurumaya bırakabilirsiniz. Burada önemli nokta, makinenizi kullanırken yüksek, yani saça zarar verebilecek, ısıda kullanmamaktır.
SAÇI DOĞALLAŞTIRMA - Scrunch out the Crunch (SOTC):
Son aşama olarak saçınız neredeyse tamamen kuruduktan sonra, saç şekillendiricilerinizin saçta oluşturduğu kıtır kıtır sert bloklanmaları bir tişört/mikro-fiber havlu ile veya çıplak elle avuçlayarak açıp saçınızda ürün yokmuşcasına doğal bir görünüm ve volüm elde edebilirsiniz.
SAÇ TAZELEME - Refreshing:
Gece saçlarınızı koruyacak yöntemlerden birini kullanarak uyuduğunuzu farz ediyorum :). Fakat yine de ertesi gün saçlarınızın biraz bozulduğunu veya volümünün azaldığını farkettiniz, canlandırmak istiyorsunuz, o zaman bu aşamayı uygulayabilirsiniz. Bir su sprey şişesi ile saçlarınızın tamamı ya da sadece gerekli kısımlarını ıslatıp, tercihinize göre bir saç şekillendiricinizi (durulanmaz krem/bukle kremi/sac jölesi/köpüğü), az miktar olacak şekilde saçlarınıza uygulayabilirsiniz. Diğer bir yöntem de bu şekillendiriciden bir miktar alıp sprey şişenizde su ile karıştırıp, direk onu saçınıza sıkmaktır.
Şimdi bir de arada bir uygulayacağınız aşamadan bahsedelim:
ARINDIRMA RUTİNİ
Arındırıcı Şampuan ile Yıkama - Clarifying:
Her ne kadar metoda başlayınca artık şampuan kullanmıyoruz sanılsa da tam anlamıyla durum bu değildir. Teori de amaç şampuanı tamamen terk etmek olsa da pratikte, artan hava kirliliği, kireçli veya yeterince temiz olmayan çeşme suları ve zamanla birikim yapan metoda uygun içerikler gibi sebeplerden ötürü arada bir metoda uygun arındırıcı şampuan ile saçları arındırma gerekliliği duyulmuştur ve metod bazı kitlelerce bu aşama da eklenerek yine modifiye edilmiştir. Bir şampuanı arındırıcı yapan şey içeriğindeki surfaktan (surfactants) çeşididir. Arındırıcı Surfaktanların (deterjanların) en uygun fiyatlı olanları ve yaygın kullanılanları Sülfatlardır. Ancak sülfatlar kadar sert olmayıp, kıvırcık kız metodunca da kabul edilen Sülfosuksinatları (disodium oleamine sulfosuccinate ve sodium dioctyl sulfosuccinate) ile Sodium Olefin Sulfonate çeşitlerini (Sodium C12-14 Olefin Sulfonate, Sodium C14-16 Olefin Sulfonate, Sodium C14-18 Olefin Sulfonate, Sodium C16-18 Olefin Sulfonate) arındırıcı olarak kullanan şampuanlar mevcuttur. Bunlara ek olarak çay ağacı yağı, ökaliptus ve limon otu da antiseptik özellikleri ile arındırıcı şampuanlarda arayabileceğiniz içeriklerdir. Bazı kişilerce ayda 1-2 kez saçtaki birikimi arındırmak için sülfatlı (sert kurutucu) şampuanlar tercih edilirken, bazı kişilerce yine mümkün olduğunca az kullanılmak kaydıyla sülfat kadar sert olmayan ancak yumuşak temizleyiciler sınıfına da girmeyen, metoda uygun içerikli arındırıcı şampuanlar tercih edilir. Benim şahsi tercihim metoda uygun arındırıcı şampuanla ayda bir kez saçlarımı yıkamaktır. İçinde yumuşak temizleyiciler içeren metoda uygun şampuanlara ise low-poo denir ve metodun saç kremi ile saç yıkama (cowash) yöntemini uygulayamayan kişilerce tercih edilir.
Bu bilgilerle artık kendi başlangıç rutinini oluşturmaya hazırsın. Bir başka yazıda görüşmek üzere.
Yukarıdaki ürün fotoğrafları, metoda uygun ürünler arasından örnek olarak eklenmiştir.